Duraklama Donemi Ic Isyanlar Sebepleri Ve Sonuclari; 17. Yuzyil Ic Isyanlari

**CeReN** · 17 Ocak 2024, 10:03

Duraklama Donemi Ic Isyanlar Sebepleri
Merkezi otoritenin zayiflamasi
Ekber ve ersed sistemi nedeniyle padisahlarin yeterli tecrubeye sahip olmamasi
Saray kadinlari ve devlet adamlarinin devlet islerine karismasi
Rusvet ve iltimasin yayginlasmasi
Uzun suren savaslarin hazine giderlerini arttirmasi ve ekonomiyi olumsuz etkilemesi
Devsirme sistemindeki bozulmalara bagli olarak yeniceri ocaginin disiplinsizlesmesi
Timar sisteminin bozulmasi ve timarli sipahi sayisinin azalmasi
Halktan agir vergilerin alinmasi
Osmanli parasinin deger kaybetmesi ve halkin alim gucunun azalmasi
Istanbul (Merkez-Yeniceri) Isyanlari
Bu isyanlar kapikulu askerleri tarafindan cikarilmis olsa da zaman zaman ilmiye sinifinin, medrese ogrencilerinin ve hatta halkin da isyanlara katildigi gorulmustur.

Istanbul Isyanlarinin Sebepleri
Merkezi yonetimin bozulmasiyla otorite boslugundan faydalanan yeniceri agalarinin yonetimi olumsuz yonde etkilemesi
Kapikulu askerlerinin, ulufe denilen uc aylik maaslarinin zamaninda odenmemesi ya da ayari dusuk akce ile odenmesi
Kapikulu ocagina yasa disi asker aliminin yapilmasi ve orduda disiplinin bozulmasi
Yenicerilerin, padisah degisIkliginde aldiklari culus bahsisini almak icin, padisah degistirmek istemesi
Devlet yonetimindeki cikarlari icin yenicerileri destekleyen devlet adamlarinin faaliyetleri
En onemli Istanbul isyanlari;

III. Murat, Genc Osman, IV. Murat ve IV. Mehmet doneminde gerceklesmistir.

Genc Osman, Hotin Seferi sirasinda yenicerilerin disiplinsizliklerinden rahatsiz olarak yeniceri ocagina son vermek istemis ancak yeniceriler ayaklanarak Genc Osman’i tahttan indirip oldurmustur. Tarihte ilk kez bir padisah, yeniceriler tarafindan oldurulmustu. Bu olaydan sonra yenicerilerin etkisi artti. Boylece Osmanli Devleti’nde o zamana kadar gecerli olan “Ocak, devlet icindir” anlayisi yerini “Devlet, ocak icindir” anlayisina birakti.

III.Murat Osmanli tahtina cok kucuk yasta cikmisti. Bunu firsat bilen yeniceriler padisaha goz dagi vermek icin ayaklanip Sadrazam Hafiz Ahmet Pasa’yi oldurmustur. Ancak IV. Murat daha sonra yenicerilerin ele basini idam ettirmistir.

IV.Mehmet doneminde yeniceriler maaslarini ayari dusuk akce ile aldiklari icin 30’dan fazla devlet adamini oldurup Sultanahmet meydanindaki cinar agacina asmislardir. Tarihin en buyuk yeniceri isyani olan bu olay Osmanli tarihine “Cinar Vakasi” ya da “Vakayi Vakvakiye” adiyla gecmistir.

Istanbul Isyanlarinin Sonuclari
Devlet otoritesi iyice sarsildi.
Istanbul’da asayis bozuldu
Islahatlar sonucsuz kaldi
Ordu disiplini iyice bozuldu ve gucu azaldi
Yenicerilerin devlet yonetimi uzerindeki etkinligi artti.
Celali (Anadolu) Isyanlari
Duraklama donemindeki ekoniomik, toplumsal ve siyasal sorunlar Anadolu’da da isyanlarin cikmasina sebep oldu. Bu isyanlar devletin Anadolu’daki otorite boslugunun gostergelerinden olmustur.

Yavuz Sultan Selim doneminde Bozoklu Celal adindaki bir sipahinin Yozgat’ta cikardigi isyandan sonra Anadolu’da gerceklesen isyanlar onun adiyla anilmaya baslamistir.

En onemli Celali isyanlari arasinda Deli Hasan, Karayazici, Kalenderoglu, Canbolatoglu isyanlari sayilabilir.

Celali Isyanlarinin Sebepleri
Ekonominin bozulmasina bagli olarak vergilerin arttirilmasi
Vergileri odeyemeyen koylulerin topraklarini terk etmeleri ve bunun sonucunda ciftbozan durumuna dusmeleri. (Koylulerin, topraklarini terk ederek sehirlere goc etmesine “buyuk kacgun” adi verilir)
Kadi ve sancakbeyleri tarafindan reaya uzerinde baski uygulanmasi
Avusturya ve Iran ile yapilan ve uzun suren savaslarin halki yipratmasi
Timar sisteminin bozulmasi
Tarim ve hayvanciligin azalmasi
Iltizam sisteminin yayginlasmasi
Celali Isyanlarinin Sonuclari
Bir cok insanin oldugu ve devletin guclukle bastirdigi bu isyanlar sonucunda;
Anadolu’da can ve mal guvenligi kalmadi
Vergilerin duzenli toplanamamasi nedeniyle devlet gelirleri onemli olcude azaldi
Halkin devlete, devletin de halka karsi guveni kalmadi
Anadolu’da uretim azaldi ve ekonomi daha da kotulesti.
Halkin sehirlere yaptigi yogun goc nedeniyle sehirlerde nufus artisi ve issizlik sorunu ortaya cikti
Not: Celali isyanlari ekonomik ve toplumsal nitelikli isyanlardir. Herhangi dini bir yonu ya da devlet duzenini veya rejimini degistirmeye yonelik bir amaci yoktur.

Eyalet Isyanlari
Eflak, Bogdan, Yemen, Erdel, Kirim ve Bagdat gibi merkeze uzak eyaletlerde cikan isyanlardir. Genellikle yerli hanedanlarin ayrilikci dusunceler dogrultusunda cikardigi isyanlardir.

Eyalet Isyanlarinin Sebepleri
Merkezi otoritenin bozulmasina bagli olarak ortaya cikan otorite boslugu
Yerel yoneticilerin devletten ayrilmak istemesi
Eyaletlerdeki kotu yonetimin halki biktirmasi
Avrupa devletlerinin, eyalet yoneticilerini Osmanli Devleti’ne karsi kiskirtmasi
Eyalet isyanlari ya taviz verilerek ya da siddet yontemiyle bastirilmistir. Eyalet isyanlarinin sonucunda bazi eyaletler yari bagimsiz olmuslardir.

Alinti ~

Forum	Bilgilendirme
Powered by vBulletinÂ® Version 3.8.6 Copyright Â©2000 - 2023, Jelsoft Enterprises Ltd. ForumBizim.Com Forum Sahibi: ForumBizim	5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu geregince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)