Ilim Ve Irfan Erleri; Osmanli Devleti’nde Ilim Ve Irfan Erleri Eserleri

**CeReN** · 17 Ocak 2024, 09:39

Ilim ve Irfan Erleri
Osmanli Devleti’nde on plana cikan ilim ve irfan erleri soyledir;

Katip Celebi
Avrupa’da meydana gelen Cografi Kesifler, Ronesans ve Reform gibi gelismeler ile birlikte Aydinlanma Cagi’nin yasanmasi Osmanli ilminin Avrupa’nin gerisinde kalmasina sebep olmustu. Bu acigi ilk fark eden Osmanli alimi ise Katip Celebi olmustu.

Kendisinden oncekilerden farkli olarak onemli eserlerin tercumesini yaparak Bati’daki ilmi gelismeleri yakindan takip eden Katip Celebi Arapca ve Turkce eserler ortaya koymustur.

yuzyil alimlerinden Katip Celebi, ilerlemis yasina ragmen donemin onemli bilim insanlarindan dersler almis ve kendisi surekli gelistirmeye adamistir. O donemde pek de alisIk olunmayan Batili eserlerden faydalanma yoluna giden Katip Celebi, tarihci Bernard Lewis tarafindan baslica Osmanli yazarlarindan biri olarak gosterilir.
Katip Celebi, Osmanli ilim ve irfan gelenegindeki yenilik arayislarinin oncusudur. Ulkesini Bati’daki gelismelerden haberdar etmek icin calismis ve bu anlamda donemin aydinlarini elestirmekten de cekinmemistir.

Katip Celebi’nin “Kesfu’z Zunun” adli eseri, bibliografya ve ilimler ansIklopedisi niteligindedir. Cihannuma adli eseri ise cografya uzerine yazilmis ilk sistemli eserlerdendir.

Naima Efendi
Osmanli Devleti’nin ilk vakanuvistidir. (Resmi Osmanli tarihcisi). 1655-1716 yillari arasinda yasamis olan Naima Efendi, tarih ilmi uzerine calismis ve tarih yazarlarinin dogru sozlu olmasinin ve olaylarin aslini arastirmasinin onemi uzerinde durmustur.

“Tarih-i Naima” (Naima Tarihi) adli eserinde olaylari kronolojik ya da objektif degerlendirmelerle ele almis ve kurumlar hakkinda onemli bilgilere deginmistir. Hem sozlu hem yazili kaynaklardan derledigi haberleri buyuk bir titizlikle birlestirdigi bu eseri, Osmanli tarihciliginin en onemli eserleri arasindadir. Naima bu eserinde, bilginlerin hayat oykulerinden, savaslardan, isyanlardan bahsetmistir.

Naima tarih ilmini soyle tanimlar; “Tarih, alimlerin zekasini arttirir ve akilli insan tarih bilgisi sayesinde daha uyanik olur. Halk tarih sayesinde eski hadiseleri ogrenir ve yuksek zumre ise onun sayesinde bazi
sirlari cozerek irfan derecesi kazanir.

Tarih, en eski devirlerden beri meydana gelen olaylari ogreten ilimdir.”

Evliya Celebi
17.yuzyilda yasayan Evliya Celebi edebiyatci, hattat ve halk bilimcisi yonleriyle bilinir. Cocukken babasinin anlattigi hikayelerden cok etkilenen Evliya Celebi farkli yerleri gezip gormek istemis; ilk seyahatini de Bursa’ya yapmistir. Yaptigi seyahatlerden edindigi tecrubeleri “Evliya Celebi Seyahatnamesi” adli eserinde toplamistir. Gezip gordugu yerlerin kulturu, gelenek ve gorenekleri ve hatta bu yerlerin bitkileri hakkinda bilgilere yer vermistir. On ciltten ve dort bin sayfadan olusan bu eser; gunumuzde otuzdan fazla devletin yer aldigi topraklarla ilgilidir ve bu yerlerin tarih ve cografyasiyla ilgili son derece degerli bilgiler verir.

Evliya Celebi bu eserinde “Rum, Arap, Acem, Isvec, Leh ve Cek’te 7 iklim, 18 padisahlik yerini 51 yil boyunca gezip dolastigini” anlatmistir.

Yanyali Esad Efendi
18.yuzyilda yasamis olan Yanyali Esad Efendi Muallim-i Sanis (Ucuncu ogretmen) unvaniyla bilinir. Lale Devri’nin en onemli bilim ve dusunce alimlerindendir. Lale devri sadrazami Damat Ibrahim Pasa’nin istegiyle unlu filozof Aristoteles’in “Fizika” eserini Arapca’ya cevirmistir. Ayrica sadrazam tarafindan Lale Devri yenilesme hareketleri kapsaminda kurulan tercume kurulu baskanligina getirilen Yanyali Esat Efendi bir cok onemli calismalar yapmis ve ogrenciler yetistirmistir.

Alinti ~

Forum	Bilgilendirme
Powered by vBulletinÂ® Version 3.8.6 Copyright Â©2000 - 2023, Jelsoft Enterprises Ltd. ForumBizim.Com Forum Sahibi: ForumBizim	5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu geregince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)