Osmanli’da Modern Orduya Gecis 11. Sinif Tarih Konu Anlatimi

**CeReN** · 17 Ocak 2024, 09:29

Osmanli Devleti’nde Modern Orduya Gecis
15-16. yuzyillarda altin cagini yasayan Osmanli Devleti, 17. Yuzyildan itibaren Avrupa’daki gelismelerin gerisinde kalmaya baslamisti. Avrupa’da yasanan Cografi Kesifler, Ronesans, Reform, Aydinlanma Cagi, Fransiz Ihtilali, Sanayi Devrimi gibi gelismeler, toplumsal, ekonomik, siyasal vb. alanlarda degisim ve gelisimi beraberinde getirmisti. Askeri alandaki degisimler de bunlardan biriydi.

Zorunlu Askerlik Sistemi
Milliyetcilik akiminin etkisiyle gelisen ulusal hareketler, imparatorluklarin birligini tehdit ettigi icin imparatorluklar, ulus devletlerin yontemlerini kullanarak bu tehditlere karsi koymaya calisti. Bu yontemler; anayasal sistem, vatandaslik, zorunlu egitim, zorunlu askerlik… Boylece modernlesme hareketleri ile imparatorluklar ulusallasmaya basladi.

Fransiz Ihtilalinden sonra ortaya cikan zorunlu askerlik sistemi, ulus devletlerin ve cumhuriyet rejimlerinin ortaya cikmasinda etkili oldu. Avrupa’da milli ordu kavrami ulus devletler icin son derece onemli hale geldi. Nitekim 1793 anayasa bildirgesi ile Fransa’da askerlik zorunlu hale getirildi. Ulus devletler zorunlu askerlik sistemi ile hem guclu ordulara sahip oldu hem de merkezi yapilarini guclendirdiler.

Not: Imparatorluklar dagilinca ulus devletler ordularini ayni ulkede dogmus, ayni inanca ve kulture sahip kisilerden olusturmustur.

Osmanli Ordusunda Modernlesme ve Yenicerilerin Sonu
Osmanli Devleti de ulusal bagimsizlik hareketlerini onleyip siyasi birligini korumak icin ulus devletler gibi zorunlu askerlik sisteminden yararlanmak istedi. Ancak bu pek de kolay olmayacakti.

Avrupa’daki siyasi rekabet ve Sanayi Devrimi, askeri teknolojideki gelismeleri de hizlandirdi. 18. Yy.da Rusya ve Avusturya karsisinda alinan agir yenilgiler ve toprak kayiplari da islahat hareketlerini zorunlu kildi. Ozellikle III. Selim ve II. Mahmut, bati tarzi reformlar yapti.

III. Selim ve Nizam-i Cedit
Nizam-i Cedit’in iki anlami vardir;

Dar anlamda; III. Selim doneminde, Avrupa tarzi kurulan modern ordu.

Genis anlamda; III. Selim’in islahat hareketleri

Osmanli Devleti batinin ustunlugunu ilk kez Lale Devri’nde kabul etti. Ancak III. Selim doneminde batililasma her alanda bir devlet politikasi haline geldi ve bati tarzi koklu reformlar yapilmak istendi.

Nizam-i Cedit ordusu 1792’de kuruldu. Bati tarzinda egitilen ve techizatlandirilan bu ordunun masraflarini karsilamak icin “Irad-i Cedit” denilen hazine olusturuldu. Askerlik suresi ise 3 yil oldu. Ancak Nizam-i Cedit, zorunlu askerlik sitemine dahil degildi. Bu orduya asker olarak girmenin temel kosulu Musluman olmakti.

Nizam-i Cedit ordusuna karsi yenicerilerin ve koylulerin artan tepkisi nedeniyle III. Selim 1807’de orduyu dagitti.

Yeniceri Ocagi’nin Kaldirilmasi
II.Mahmut doneminde Nizam-i Cedit ordusu ornek alinarak Sekban-i Cedit ordusu kurulsa da cikan isyan sonucu Sadrazam Alemdar Mustafa Pasa olduruldu ve Sekban-i Cedit birlikleri dagitildi.

Yenicerilerin tum yeniliklere karsi cikmasinin onune gecmek icin II. Mahmut, Yeniceri Ocagi icinde Eskinci Ocagi denilen talimli tufekci birlikleri kurdu. Ancak yeniceriler buna da karsi cikti ve isyan baslatti.

II.Mahmut, hem halkin hem ulemanin destegini alarak yeniceri kislalarini topa tuttu ve boylece Yeniceri Ocagi 1826’da kaldirildi. Osmanli tarihinde “Vakayi Hayriye” adiyla anilan Yeniceri Ocagi’nin kaldirilmasi ile yeniliklerin onundeki en buyuk engel kaldirilmis oldu ve Osmanli Devleti’nde modernlesmenin onu acildi. Yeniceri Ocagi’nin yerine ise “Asakir-i Mansure-i Muhammediye” ordusu kuruldu.

Asakir-i Mansure-i Muhammediye
Yeniceri Ocagi yerine kurulan bu ordunun adi “Hz. Muhammed’in Muzaffer Askerleri” anlamina gelir. 1843’ten itibaren bu isim yerine “Asakir-i Nizamiye” (Duzenli Ordu” adi kullanildi.

Bati tarzinda egitim yapan bu orduya 15-30 yas arasi gonullu askerler alindi. Asgari hizmet suresi 12 yildi ve bu sure sonunda emekli olunabilirdi.

Osmanli Devleti’nde Zorunlu Askerlik Sistemine Gecis
Asakir-i Mansure-i Muhammediye’nin asker sayisi yeterli duzeye ulasamyinca Redif-i Asakir-i Mansure ordusu kuruldu.

Tanzimat Fermani’ndan sonra cikarilan kanunla askerlikte kura usulu getirildi. Boylece tum Osmanli halki askerlik hizmetinden sorumlu tutuldu. Ancak Osmanli Devleti’nde zorunlu askerlik hizmetine gercek anlamda ancak 1909’da gecilebildi.

1844’te yapilan duzenlemeyle askerlik suresi 5 sene olarak belirlendi. Gayrimuslimler zorunlu askerlik disinda birakildi. 1856 Islahat Fermani’ndan sonra bedelli askerlik sistemi getirildi. Ancak Musluman erkeklerin odemesi gereken bedel, gayrimuslimlerin odemesi gerekenden fazlaydi.

II.Abdulhamit doneminde cikarilan ahz-i asker (askere alma) kanunuyla askerlik yasi 20-40 arasi olarak belirlendi. Ayrica bedelli askerlik sistemi duzenlenerek nakli bedel odeyenlerin yine de 5 ay askerlik yapmasi kurali getirildi.

II.Abdulhamit doneminde Dogu Anadolu’daki asiretlerin Osmanli ordusuna katilmasini amaclayan “Hamidiye Suvari Alaylari” olusturuldu. Ittihat ve Terakki Cemiyeti doneminde (1909) din ayrimi olmaksizin zorunlu askerlige gecildi.

Alinti ~

Forum	Bilgilendirme
Powered by vBulletinÂ® Version 3.8.6 Copyright Â©2000 - 2023, Jelsoft Enterprises Ltd. ForumBizim.Com Forum Sahibi: ForumBizim	5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu geregince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)