FasIk

**CeReN** · 21 Mart 2024, 12:08

FASIK

Allah`in emirlerine aykiri davranan, gunahkar, kotu huylu, kotuluk yapmayi aliskanlik haline getiren kimseye fasIk denir.

Arapca "Fe-Se-Ka" kokunden gelmekte olup ism-i fail kalibindandir.

Lugatta, cikmak manasina gelir. Daha ozel bir anlam ile "olgun hurmanin kabugundan disari cikmasina" denir. Istilahta ise, Allah`a itaati terkedip O`na isyana dalmaktir. Yani kisaca ilahi emirlerin disina cikmaktir.

Biraz daha genis anlamiyla buyuk gunah isleyerek veya kucuk gunahta israr ederek hak yoldan cikan, dinin hukumlerine baglanip onlari kabul ettikten sonra o hukumlerin tamamini ya da bir kismini ihlal eden anlamina gelmektedir (Fahruddin er-Razi, Tefsiru`l-Kebir, II, 91; Ragib el-Isfahani, el-Mufredat, 572; Elmalili Hamid Yazir, Hak Dini Kur`an Dili, I, 282). Nitekim Kur`an-i Kerim`de Kehf Suresinin 50. ayetinde Allah`in emrinden cikarak O`na secde etmeyen seytan icin "Feseka an emri Rabbih: Seytan Rabbinin emrinden cikti" buyrulmaktadir.

Genel olarak fiski uc grupta toplamak mumkundur:

a. Gunahi cirkin olarak kabul etmekle beraber bazan gunah islemek.

b. Yapilan bir gunahi israrla yapmak.

c. Gunahin cirkin oldugunu inkar ederek bu gunahi islemek; bu kufru gerektiren bir durumdur; bu noktada kisinin iman ile, din ile iliskisi kesilmis olur (Elmalili, a.g.e., I, 282).

Kur`an`da fisk genellikle kufur ile esanlamda kullanilmistir. Ancak bazi ayetlerde fisk mutlak anlamiyla zikredilmektedir. Mesela hacc`da yapilan fisk (el-Bakara. 2/197) veya Allah`in adi anilmaksizin bogazlanan hayvanlari yemek (el-En ‚am, 6/12 1), yahut muslumanlara iftira edenlerin icine dustukleri fisk (en-Nur, 24/4) gibi hususlar helal gorulmedigi muddetce sadece gunah islenmis kabul edilir. Ama bu durumlarda islenen fisk ve yapilan is helal kabul edilirse kufru gerektirir.

Bunlarin disinda genellikle Kur`an-i Kerim`de gecen fisk ve fasIklar tabiri kufur ile esanlamli olarak kullanilmistir:

"Andolsun ki biz sana apacik ayetler indirdik. Bunlari fasIklardan baskasi inkar etmez" (el-Bakara, 2/99); "Allah`in indirdigi ile hukmetmeyenler fasIklarin ta kendileridirler" (el-Maide, 5/47); "Iste Rab olmaya en layik olan Rabbinin su sozu (azabi) kufur ve inat icinde olan o fasIklar icin oyle sabit olmustur. Gercekten onlar iman etmezler" (Yunus, 10/33);

"Eger Allah`a, Peygamberine ve ona indirilene iman ediyor olsalardi, onlari (kafir ve musrikleri) veli edinmezlerdi. Fakat onlardan bircogu fasIk (Allah`in emrinden ve imandan cikmis) kimselerdir" (el-Maide, 5/81).

Mu`tezile`ye gore fasIk, ne mumin ne de kafirdir, ikisi arasi bir durumdadir. Onlarin bu anlayisi ayni zamanda bes prensiplerinden birisini teskil eder ve bu prensip "el-Menzile Beyne`l-Menzileteyn" olarak bilinir. Bunlara gore fasIk eger tovbe ederse imana doner, yok eger tovbe etmeden olurse ebedi olarak cehennemde kalir. Burada su hususa dikkat cekmek gerekir: Mu`tezilece ifade edilen bu "el-Menzile Beyne`l-Menzileteyn" anlayisi bu dunya icindir, yani o kisinin iman acisindan bu dunyadaki durumunu ifade eder, yoksa bu anlayis ahirete atfedilerek o kisilerin cennet ile cehennem arasinda bir yerde kalacaklari anlaminda degildir. Hariciler ve ameli imanin esasindan bir sart olarak gorenlere gore ise, fasIkin yukarida sayilan her uc derecesi de kufur noktasindadir ve ebedi cehennemde kalacaklardir. Fisk ve fasIklik bu derece kotu ve tehlikeli bir durum olunca insanlara dusen bu durumdan mumkun oldugu olcude kacinmak, gerek diliyle ve gerekse fiiliyle mumkun oldugu olcude fiskdan uzak durmaktir. Gunahin buyugunden oldugu gibi kucugunden de kacinmali, bu kucuktur zarar vermez diyerek onun islenmesinde israr edilmemelidir. Zira sozu gectigi uzere kucuk gunahta israr etmek de fiskin derecelerinden birisidir.

Burada belirtilmesi gereken onemli bir nokta da, hicbir kimseye fisk isnadiyla bir soz soylememek gerekir. Bu hususta Hz. Peygamber (s.a.s.)`in, "Hicbir kisi baska bir kimseye fisk (sapiklik) isnadiyla ‚ya fasIk ‚ diye soz atamaz, atmaya hakkiyoktur. Yine boyle kufur de isnad edemez. Sayet atar da attigi kimse atilan fiskin veya kufrun sahibi degilse bu sifatlar muhakkak atan kimseye doner, fasIk veya kafir olur" (Sahih-i Buhari Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercumesi ve Serhi, XII, 137). Bu hadis-i serif ayni zamanda bir ahlaki prensibi ortaya koymaktadir. Zira kisiyi ayiplamak, onun ayibini teshir etmek, hele hele boyle guzel olmayan bir seyle ayiplamak ahlaki bir tavir olmadigi gibi isnad ettigi sey, o kiside mevcut degilse zikredilen lafiz geregince kendisini de tehlikeye dusuren bir durumdur.

Alinti ~

Forum	Bilgilendirme
Powered by vBulletinÂ® Version 3.8.6 Copyright Â©2000 - 2023, Jelsoft Enterprises Ltd. ForumBizim.Com Forum Sahibi: ForumBizim	5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu geregince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)