Baykuslar, farkli ve kolayca taninan bir kus grubundan olusur. Bununla birlikte, kus tuyu ve morfolojideki benzerlikler, bircok turun ekolojisi ve davranisina iliskin genel bilgi eksIkligi ile birlesir. Bu yuzden turler ve hatta jenerik sinirlar konusunda onemli belirsizlige yol acmistir. Baykuslarin ic taksonomisi (Strigiformes) otucu olmayan kuslarin diger herhangi bir familyasindan daha buyuk bir akis durumunda olabilir. ‘Turler’ teriminin anlami, yeni yontemler, her bilimsel cagin farkli oncelikleri ve cesitli biyolojik arastirma alanlari tarafindan ileriye dogru yonlendirilen bircok degisIklikten gecmistir.
Dort temel tur tanimi vardir, ancak gunumuzde en az 26 farkli tanim bulunmaktadir. Baykuslar, incelenen kus gruplari arasinda en dusuk melezlesme oranina sahip olup sadece yaklasIk % 1’dir, oysa av kuslari % 20’nin uzerinde melezlesir ve kugu, kaz ve ordek grubu % 40’in uzerindedir. Bu nedenle, biyolojik tur kavrami (BSC) baykuslar icin hala oldukca iyi hizmet vermektedir. Bununla birlikte, tum tur tanimlarinin kendi sinirlamalari oldugu gosterilmistir. Biyolojik tur kavrami (BSC), turlerin evrimin gercek ve temel birimleri oldugunu gosterir.
Morfolojik tur kavramiyla ilgili temel sorun, ayri turler olarak adlandirilmadan once iki grubun ne kadar farkli olmasi gerektigidir. Evrimsel tur kavrami cok cekicidir, ancak organizmalarin kesin evrimsel tarihini kesfetmek pratik olarak imkansizdir. Pek cok baykus o kadar nadirdir ki, sitokrom-b genindeki nukleotid dizilerini incelemek icin kan ornekleri almak mumkun olmamistir. Molekuler veriler su ana kadar sadece 175 tur icin mevcuttur. Bu nedenle 100 veya daha fazla tur, DNA testi icin yeni materyal elde edildiginde resmi onay icin beklemektedir. DNA kodunun kesfi taksonomide devrim yaratmistir, ancak sorun su ki, DNA’daki degiskenlik genellikle morfolojideki degiskenlik veya ureme uyumlulugu ile iliskili degildir.
Dunyadaki Baykus Turlerinin Sayisi Neden Artmaya Devam Ediyor?Dunya baykus turlerinin sayisi 1972 ile 2014 arasinda 109’dan 268’e cikmistir. Sayiya bakildiginda baykus turlerin neden her yil bu kadar cok turlerinin olustugu merak konusudur. Bunun ana nedenlerinden biri, bircok baykusun yakin akrabalarindan kucuk farkliliklar gelistirdikleri kucuk adalarda yasamasidir. Daha sonra, bu izole baykus populasyonlarindan birini ayri bir tur olarak kabul edip edilmedigi meselesi haline gelir. Bazi objektif olan zoologlar, muhtemelen ikisini alt tur olarak bir araya getirir, ancak korumaci olan zoologlar, ada formunu cok nadir ve acil korumaya ihtiyac duyan eksIksiz bir tur olarak gorurler.
Onemli olcude, bu ‘yeni baykuslar’ bilim camiasi tarafindan dogru veya hatali olarak sinifdarilan ve bildirilen alt turler olarak biliniyor. Cok daha kucuk bir dereceye kadar, tropikal ormanlarda hala tamamen bilinmeyen baykus turleri tespit edilmektedir. Bununla birlikte, 2001’den sonra sadece 15 tamamen yeni baykus turu tanimlanmistir. Ayrintilar bu yeni turlerin en sonuncusu hakkinda verir. Habitat tahribati ve iklim degisIkligi ile ilgilenilmedigi takdirde, en nadir bulunan baykuslardan bazilarini cok kolay kaybedilebileceginden emin olunmalidir. Baykuslarun yeni alt turler yerine yeni turler olarak tanimlamak, koruma cabalarina yardimci olur. Su anki habitat kaybi ve iklim degisIkligi oraniyla birlikte, yakinda yeni turlerini tarif etmekten daha hizli turler kaybetmek mumkundur.
Baykuslar, farkli ve kolayca taninan bir kus grubu olustursa da, kus tuyu ve morfolojideki benzerlikler, bircok turun ekolojisi ve davranisina iliskin genel bilgi eksIkligiyle birlestiginde, turler ve hatta genel sinirlar hakkinda onemli belirsizlige yol acmistir. Baykuslarin ic taksonomisi, otucu olmayan kuslarin diger herhangi bir ailesinden daha buyuk bir kargasa durumunda olabilir.

Turleri
‘Turler’ teriminin anlami, yeni yontemler, her bilimsel cagin farkli oncelikleri ve cesitli biyolojik arastirma alanlari tarafindan ileriye dogru yonlendirilen bircok degisIklikten gecmistir. Turlerin sinirlandirilmasi konusu uzun zamandir tur kavramsallastirmasi ile karistiriliyor. Ve hem tur kategorisinin tanimi hem de turlerin sinirlarini ve sayilarini cikarma yontemleri konusunda yarim asirlik bir tartismaya yol aciyor. En buyuk sorun su anda bircok biyologun farkli ve en azindan kismen uyumsuz tur kavramlarini savunmasidir. 22 adlandirilmis tur kavramini listelenmistir, fakat daha da fazla alternatif tanim vardir. Bu, biyologlari geleneksel tur kavramina bagli olmayan yeni tur sinirlandirma yontemleri gelistirmeye tesvik eder. 22 adlandirilmis tur kavrami olsa da 4 tur altinda toplanan kavramlar asagidaki gibidir:
• Biyolojik tur kavrami, ureme yoluyla diger bu tur gruplardan izole edilmis, gercek veya potansiyel olarak melezlesen populasyonlardan olusan bir gruptur.
• Morfolojik tur kavrami, bir tur, diger gruplar tarafindan paylasilmayan belirli bir ortak morfolojik ozellikler kumesiyle tanimlanir
• Evrimsel tur kavrami, bir tur, ortak evrimsel gecmisi ve ortak bir atadan turemesi ile tanimlanir.
• Genotipik kume kavrami, morfolojik tanimin esasen genetik bir versiyonu olan yakin zamanda tanitilan bir tanimdir. Turler arasindaki farkliliklari morfolojik degil genetik gablar belirler.

Baykus Tanimlamalari ile Ilgili Sorunlar
Baykuslar, incelenen kus gruplari arasinda en dusuk melezlesme oranina sahip olup sadece % 1’dir, oysa av kuslari % 20’nin uzerinde melezlesir ve kugu, kaz ve ordek grubu % 40’in uzerindedir. Bu nedenle, biyolojik tur kavrami (BSC) baykuslar icin hala oldukca iyi hizmet vermektedir. Bununla birlikte, tum tur tanimlarinin kendi sinirlamalari oldugu gosterilmistir. Biyolojik tur kavrami (BSC), turlerin evrimin gercek ve temel birimleri oldugu fikrini kapsar. Cinsler, aileler ve duzenler gibi daha yuksek taksonomik kategoriler, evrimsel iliskileri gevsek bir sekilde yansitsa da, rahatlik icin yapilmis daha yapay koleksiyonlardir.
Bazi arastirmacilar, biyolojik tur kavramin benimsenmesinin, filogenetik tur kavraminin teshis edilebilir versiyonu gibi alternatif tur kavramlarindan birinin benimsenmesinden daha az tur taksonunun taninmasina yol actigi durumlara dikkat cekmistir. Morfolojik tur kavraminin temel sorunu, ayri turler olarak adlandirilmadan once iki grubun ne kadar farkli olmasi gerektigidir. Evrimsel tur kavrami cok cekicidir, ancak organizmalarin kesin evrimsel tarihini kesfetmek pratik olarak imkansizdir. DNA kodunun kesfi taksonomide devrim yaratmis olsa da, ancak sorun su ki, DNA’daki degiskenlik genellikle morfolojideki degiskenlik veya ureme uyumlulugu ile iliskili degildir.
Evrimsel degisim tarafindan huzursuz hale getirilen dogal bir dunya uzerine herhangi bir tek tanimi empoze edebilecek ve uygulayabilecek varsaymak acikca gercekci degildir. Tum tur kavramlarinin bazi faydalari var gibi gorunmektedir ve hepsi onemli biyolojik ozelliklere dayanmaktadir. Ne yazik ki, farkli tur kavramlari, ortak bir temel unsuru paylasmalarina ragmen, cogu zaman hangi populasyon soylarinin tur olarak taninmayi hak ettigine dair farkli sonuclara yol acabilir.Dunyadaki Baykus Turlerinin Sayisi Neden Artmaya Devam Ediyor?
Dunyanin Ilk Baykuslari Kitabi
1972 yilinda, John A Burton tarafindan duzenlenen ilk ‘Dunyanin Baykuslari kitabi halen yazilmaya devam edilmektedir. Bu 15 kisiden olusan ekip, bilinen her baykus turu hakkinda yazmaya ve resimlemeye calismislardir. O zamanlar 130-140 civarinda baykus turu oldugu konusunda hemfikir olmalari oldukca kolay olmustur, ancak ayni yil iki Dogu Alman bilim adami, baykus turlerinin devrim niteliginde 109’a indirgenmesini saglamistir. Ornegin Cubuklu Baykus (Strix varia) ve Ural Owl’u (Strix uralensis) birlestirilmis ve yalnizca dokuz Tytonidae baykusu vardir. Ayrica Bubo ve Ketupa’yi dogru bir sekilde birlestirmislerdir ama Bubo ve Nyctea ve birlikte Ciccaba icin Strix ve Rhinoptynx icin Asio, vb turleri de birlestirilmistir.

Dunya Kuslari Uzerine El Kitabi
El kitabinda baykuslar icin bir liste hazirlamsi istenmis ve listelenen verilere gore 1999 yilinda 205 ture sahip olunmustur, ancak Konig ve arkadaslari ayni yil tur sayisini 212’ye cikarmislardir. Ayrica yeni turlerin bu fabrikasyonunu sorgulamak icin 2000 yilinda Baykus Taksonomisi – Tum topaklar nereye gitti konusunda yazi yazilmistir.

Taksonomistler
Taksonomi, yuzyillardir biyolojik cesitliligin evrensel adlandirma ve siniflandirma sistemini saglayan ve yeni bilgileri etkili bir sekilde barindirmaya devam eden bilimsel bir disiplindir. Ancak, bir odada iki taksonomist varsa, hicbir sey uzerinde anlasamayacaklari soylenir. Bu nedenle, baykus taksonomisinin hala bir degisim halinde olmasina ve kabul edilebilir turlerin sayisinin 200 ile 270 arasinda degismesine sasmamak gerekir. Unlu Dr. of Zoology ‘Owl’ adli kitabinda Desmond Morris yeni bir siniflandirma vermistir ve burada 198 cesit baykusu gercek tur olarak kabul etmistir. Ancak en son Dunyanin Baykuslari Konig ve arkadaslari halihazirda 250 baykus turunu, yeni ve gecerli turler olarak kabul edilebilecek 29 alt turu listelemislerdir.

Dunya Baykuslari Uzerine Fotograf Rehberi 1. Kitap
Ancak daha sonra 2010 yilinda, dunyadaki bilinen tum baykus turleri hakkinda yazi yazilmasi ve resimlenmesi icin Baykuslar icin bir fotograf Rehberi istenmistir. Boylece, Konig’in 250 turunden sonra, 1930’lu yillardan beri hicbir kayit olmadigi icin Yeni Zelanda Gulen Baykus Sceloglaux albifacies’in neslinin tukenmesini bekleyerek 249 ture sahip olunmustur.

Dunyanin Baykuslari – Fotograf Rehberi 2. Kitap
Dunyadaki Baykus Turlerinin Sayisi Neden Artmaya Devam Ediyor?2012 yilinda ilk baskinin basilmasinin hemen ardindan 15’ten fazla yeni baykus turu onerilmistir. Cikan kitapta o kadar cok yeni tur kacirilmis ki, kitap yayincici gelecek yil 268 turle yapilan ikinci bir baskiyi uretme ihtiyaci olduguna karar vermistir.

Dunyanin Baykuslari – Fotograf Rehberi
Ikinci baski yazildiktan sonra, kesinlikle en az bes yeni tur, Hint Okyanusu’ndaki Andaman Adalari’ndan Walden’s Scops Owl Otus modestus ve Lombok adasindan Rinjani Scops Owl Otus jolandae olarak tanimlanmistir. Umman’dan Omani Owl Strix omanensis gibi yeni bir tur oldugu dusunuluyor, Ortadogu’dan buna gore Col Baykusu veya Col Tawny Owl S. hadorami olarak yeniden adlandirilmistir, Pakistan’dan tek bir ornege dayanarak ilk kez 1878 yilinda A. Hume tarafindan tanimlanan Hume’s Owl Strix butleri olarak yeniden tanimlanmistir. Daha once Strix butleri olduguna inanilan diger, daha tanidik turlerde vardir.
Kibris Scops Owl Otus cyprius 2015 yilinda yeniden duzenlendiginde, Avrupa bile yakin zamanda yeni bir baykus turu elde etmistir. Ve Magrip (Fas’tan Libya’ya kiyi ovalari), ilk olarak Robb ve digerleri tarafindan onerilen Maghreb Wood Owl Strix mauritanica olarak kendi Alaca Baykusunu almistir ve Isenmann ve Thévenot tarafindan onaylanmistir.
Son olarak, Sierra Nevada de Santa Marta’dan, Kolombiya’dan Megascops gilesi olarak yeni bir Megascops icin uzun zamandir beklenen resmi onay vardir. Guney Amerika’da Brezilya, Kolombiya, Kosta Rika, Ekvador, Panama, Peru ve Venezuela’da bazi yeni baykus turlerinin olmasi muhtemeldir. Neotropikal Ornitologlarin cok aktif ve uretken olmalari cok umut vericidir, bu yuzden cok yakinda Guney Amerika’daki bu yeni baykus turleri hakkinda daha cok bilgi edilebilir.

Bu Kadar Cok Yeni Baykus Turu Neden Vardir?
Yeni kesfedilen tum baykus turlerinin nereden geldigi merak konusudur. Pek cok baykus o kadar nadirdir ki, sitokrom-b genindeki nukleotid dizilerini incelemek icin kan ornekleri almak mumkun olmamistir. Molekuler veriler su ana kadar sadece 175 tur icin mevcuttur, bu nedenle 100 veya daha fazla tur, DNA testi icin yeni materyal elde edildiginde resmi onay icin beklemektedir. Onemli olcude, bu ‘yeni baykuslar’ bilim camiasi tarafindan yanlis (veya dogru bir sekilde?) Boyle ilan edilen alt turler olarak biliniyor. Cok daha kucuk bir dereceye kadar, tropikal ormanlarda hala tamamen bilinmeyen baykus turleri tespit edilmektedir. Bununla birlikte, 2001 yilindan sonra yalnizca 15 yeni baykus turu tanimlanmistir.

Aciklanan Baykus Sayisi
Desmond Morris, her yil neden bu kadar cok yeni baykus turu bulunduguna dair cok iyi bir gerekce bildirmistir: Bugun yetkililer, tam olarak kac baykus turu olduguna iliskin goruslerinde onemli olcude farklilik gosteriyor. Bazilari 150 kadar azini kabul ederken, digerleri 220 kadarini listelemektedir. Bu buyuk tutarsizligin ana nedenlerinden biri, bircok baykusun yakin akrabalarindan kucuk farkliliklar gelistirdikleri kucuk adalarda yasamasidir. Daha sonra, bu izole baykus populasyonlarindan birini ayri bir tur olarak kabul edilip edilmedigidir. Ornegin, Hint Okyanusu’ndaki Andaman Adalari’nda bulunan bir tur peceli baykus vardir.
Anakara formundan onemli olcude daha kucuktur, ancak ikisi vahsi dogada birbirleriyle hic karsilasmadiklari icin, karsilasirlarsa ozgurce ciftleseceklerini mi yoksa ayri mi kalacaklarini soylemek imkansizdir. Dolayisiyla, bunlarin gercekten farkli turler olup olmadiklari ancak tahmin edilebilir.

Ozetle habitat tahribati ve iklim degisIkligi ile ilgilenilmediginde, en nadir bulunan baykuslardan bazilarini cok kolay kaybetmek olasidir. Baykuslari yeni alt turler yerine yeni turler olarak tanimlamak, koruma cabalarina yardimci oldugu icin boyle tanimlamak onlarin varligi icin faydali bir yaklasimdir.