Su Saydamsa Karin Rengi Neden Beyazdir? Buzullar Neden Mavi Gorunur?

**CeReN** · 31 Ocak 2024, 11:44

Her kar yagdiginda, sokaklar, bahceler, agaclar, ormanlar beyaza burunur ve bir kartpostal guzelligi sergiler. Karin beyaz gorunmesinin nedenine dair daha net bakis acisi elde etmek icin ilk etapta rengi neyin olusturduguna bakmak gerekir. Gozler temelde elektromanyetik radyasyonun belirli bir spektrumunu (gorunur isIk) algilayan sensorlerdir. Bu spektrumun farkli dalga boylari veya araliklari farkli renkler olarak algilanir, daha genis dalgalar bize kirmizi gorunurken, daha dar dalgalar mavi gorunur. Gunes isigi diger radyasyon turlerine benzer. Bir cisme carptiginda icinden gecebilir, onunla etkilesime girebilir ya da tamamen yansitilabilir. Nesneler farkli renkler alir cunku yapi taslari (atomlar veya molekuller) farkli enerji frekanslarina (isIk tarafindan tasinan enerji gibi) yanit olarak titresir. Bu titresimi surdurmek icin belirli bir enerji bandini emerler ve bu da onu isiya donusturur. Emilmeyen isIk frekanslari bu malzemenin icinden gecmeye devam edebilir, bu onu seffaf veya yari saydam yapar veya isIk geri yansitilabilir, bu durum maddeyi opak hale getirir.
IsIk, ister gunesten ister ampulden gelsin, gokkusagindaki farkli renklerin, dalga boylarina gore ayristirilabilen renklerin birlesimidir. Tum renkler esit oranda birlestiginde, hicbir renk araligi baskin olmadiginda isIk beyaz renk uretir. Alternatif olarak, diger tum dalga boylari emilebilir ve yalnizca istenilen renk yansitilabilir. Ornek olarak, cimenler, agaclarin yapraklari canli yesil olarak gorunur cunku klorofil kirmizi ve maviye karsilik gelen dalga boylarini emer. Bitkiler kirmizi ve mavi isiga ihtiyac duyarlar cunku bunlar gunes isiniminin (radyasyonunun) daha az enerjiye sahip kisimlaridir. Yapraklar yesil dalga boylarinin yalnizca bir kismini emer, cogunu yansitir, yansiyan kisim onlarin rengini olusturur. Benzer sekilde, kirmizi bir kazak kirmizi disindaki tum renkleri emip kirmizi isigi, sari bir tenis topu sari disindaki tum renkleri emip sari isigi geri yansittigi icin bakan bir kisi kazagi kirmizi, tenis topunu da sari olarak gorur. Eger bir cisim, isigin hicbir dalga boyunu ya da rengini yansitmiyorsa siyah, isigin (renklerin) tamamini geri yansitiyorsa beyaz gorunecektir. Iste, karin beyaz gorunmesinin sebebi budur cunku isigin tum renklerinin toplami beyazdir.

Su Saydamsa Karin Rengi Neden Beyazdir? Buzullar Neden Mavi Gorunur?
Kar Aslinda Yari Saydamdir
Bulutlardaki su buhari normal yogunlasma sureciyle neme donusur. Sicakliklar normale dondugunde bu durum yagmur olarak iner. Ancak atmosfer sicakligi donma noktasi olan 0 santigrat derecenin (32 Fahrenhayt) altina dustugunde veya daha dusuk dereceye ulastiginda ve kosullar uygun oldugunda (havadaki nem eksIkligi gibi) bu nem donar ve buz kristalleri olusturur. Bircok buz kristalinin bir araya gelmesiyle kar taneleri olusur. Su seffaftir. IsIk sudan herhangi bir yansima ya da emilim olmadan gecer ve bu nedenle suyun rengi yoktur. Kar, buz kristallerinden olustugu icin aslinda yari saydam ya da berraktir, ancak bu berrak kristallerin isigi yansitma sekli nedeniyle kar insan gozune beyaz gorunur. IsIk saydam bir malzemeden degismeden gecebilirken, yari saydam bir malzemeden gecerken bukulur. Yani bir kar yiginina bakildiginda, aslinda bir grup kucuk buz tanesine ve kar taneleri arasindaki bosluklari dolduran bir suru havaya bakilir. IsIk kar yigini ile karsilastiginda kristallerin ilk katmanindan gecerek bir miktar bukulur. Bu isIk baska bir kar tanesine, sonra bir baskasina, sonra bir digerine carpar ve sonunda tekrar ortaya cikana kadar rastgele bir sekilde bir kar tanesinden digerine sicrar. Kar, yiginin disina dogru bukulunceye kadar isigi kirmaya devam eder. Buz yari saydam oldugundan isigin herhangi bir dalga boyunu emmez, hepsini esit olarak yansitir. Bu nedenle kar yansiyan isigin rengini alir yani isIk kar yiginindan geri cikip gozdeki retinaya carptiginda beyaz gorunur. Bu durum her bir kristalin berrak gorunmesine ragmen bir seker veya tuz yigininin beyaz gorunmesine benzer.

Kar Her Zaman Beyaz Degildir
Puruzsuz nesneler isigi dik aciyla, ayna gibi yansitir. Puruzlu yuzeyler ise yansittiklari isigi dagitir, bu nedenle bir nesneye bakilarak doku algilanabilir. Kardaki kristaller puruzsuz oldugundan her biri isigi ayna gibi yansitir. Dik acilardan bakildiginda bu buz uzerindeki kucuk, parlak yansimalar olarak gorulebilir. Ancak kristaller bir araya toplandiginda isigi genel olarak dagitir. Kar beyaz disinda baska renklerde de gorunebilir. Isigin uzerine dusme sekli rengin olusmasina yardimci oldugundan kar, belirli durumlarda, ornegin golgede kaldiginda mavi, mavimsi mor, mor, hatta pembe tonlarinda gorunebilir. Bu nedenle bazi manzara sanatcilari resimlerinde tamamen saf beyaz boya kullanmaktan kacinirlar ve bunun yerine gercekte hangi renkleri gorduklerini dusunurler, resimlerde kari canlandirmak icin genellikle beyazi biraz farkli renklerle karistirarak kullanirlar. Kirmizi ya da pembemsi, karpuz kari, kanli kar ya da ahududu kari denilen karlar da gozlenebilir. Bu renkler kar kutlesinin icinde canli olarak bulunan bir tur yesil alg olan Chlamydomonas nivalis’in (Chloromonas typhlos olarak da anilir), kirmizi pigmentlerinden kaynaklanir. Bu alg tum dunyada Alplerin ve kutup bolgelerinin karla kapli alanlarinda bulunan tek hucreli, kirmizi renkli, fotosentetik bir algdir.
Kirlilik de karin rengini etkileyebilir. Toz parcaciklari ve diger kirleticiler buz kristallerinin icine sIkistiginda, olusan kar taneleri tum renkleri emerek karin siyah gorunmesine sebep olabilir. Icinde bulunan bazi baska organizmalar nedeniyle de kar farkli renklerde (yesil, turuncu, sari gibi) gorulebilir.

Buzullar Neden Mavi Gorunur?
Derin kar ve buz, ozellikle de buzullar, onlarca yil, hatta yuzyillar boyunca daha fazla kar tarafindan bastirilan eski karin sIkismasiyla olusur. Antarktika’daki buz cekirdekleri 800.000 yil oncesine dayanmaktadir. Gorkemli buzullar ve kalin kar yiginlari veya sIkismis kar mavi renkte gorunebilir. Sikistirilmis kar veya buzda kristaller arasinda cok az hava vardir, bu nedenle isigin yansimasi icin daha az firsat vardir. Herhangi bir renk tonunu gormek icin en az birkac fitlik (1 fit 0,3 metredir) kar derinligi gereklidir. Kalin katmanlar, kirmizi isigi emen filtreler gibi davranir. Buz tabakasinin icine giren herhangi bir isIk, geri yansimadan once buzun icinde daha uzun bir mesafe kat eder. IsIk geri yansimadan once buz taneleri arasinda defalarca seker (yansir) ve bu da spektrumun kirmizi ucuna emilmesi icin yeterli zaman kazandirir, kirmizi isigi maviden daha fazla emer. Yuzeye geri donen isIk mavidir ve kar mavi gorunur. Gronland’in bazi bolgelerinde ve diger Arktik bolgelerde ayni prensip nedeniyle zaman zaman kirmizi ve yesil kar gorulur. Temiz, derin karda bir delik acildiginda bir renk gecisi ortaya cikar. Acikligin ya da deligin yakininda kar sarimsi gorunecektir. Buz kristalleri sariyi gecirir ve diger renkleri emer. Derinlik arttikca, emilen ve geri yansiyan renge bagli olarak renk sarimsi-yesil, yesilimsi mavi ve son olarak parlak (canli) mavi olur. Delik yeterince derinse, tum isIk emilir, renk ve isIk tamamen kaybolur. Buzun rengi gucunu ve yasini belirler. Daha az kabarcik iceren eski mavi buz, beyaz buzdan daha guvenli ve daha gucludur.

Alinti ~

Forum	Bilgilendirme
Powered by vBulletinÂ® Version 3.8.6 Copyright Â©2000 - 2023, Jelsoft Enterprises Ltd. ForumBizim.Com Forum Sahibi: ForumBizim	5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu geregince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)