Aristofanes (Aristophanes) milattan önce 456 ila millattan önce 386 yılları arasında yaşamış olan bir düşünür ve komedya yazarıdır.
Komedyalarının büyük bölümü Atina’nın toplumsal, edebi ve felsefi yaşamıyla ilgilidir. Atina ile Sparta arasındaki Peloponnesos Savaşı da (İÖ 431-404) yazdıkları arasında önemli bir yer tutar. Savaşa karşı olan Aristophanes, Perikles’den Kleophon’a kadar savaş yanlısı Atina yöneticilerini her zaman eleştirmiştir.


Yaşamına ilişkin sınırlı bilginin tek kaynağı oyunlarıdır. Pandionis boyundan gelen bir Atinalı olduğunu ileri sürenler varsa da asıl doğum yeri kesin olarak bilinmemektedir. Atinalıların onu Atinalı olmadığı gerekçesiyle suçlamalarının kaynağı, kendisinin ya da babası Philippos’un Aigina Adasındaki mülkleri olabilir.
Yazdığı yaklaşık 40 oyundan ancak 11’i günümüze eksiksiz olarak ulaşabilmiştir. Günümüze ulaşmayan İÖ 427 tarihli ilk komedyası Daitaleis’in (Şölenciler), zamanın eğitim ve ahlak kuramları üzerine bir yergi olduğu bilinmektedir.
Aristophanes, Eski Komedya’nın günümüze kalmış tek temsilcisidir. Yapıtlarını, koro, mim ve bürleskin önemini koruduğu bu komik dramaturji döneminin sonlarında vermiştir. Koroya yer vermeyen son oyunu da kısa süren ve İÖ 4. yüzyıldan önce yerini Yeni Komedya’ya bırakan Orta Komedya’nın günümüze kalan tek örneği olarak bilinir.




Aristophanes’in yapıtlarının günümüzde de önemini koruması, diyaloglarındaki yaratıcılık, genellikle yerinde ve ölçülü kullanılan yergi öğesi, özellikle Euripides’i alaya aldığı parodilerinin parlaklığı, koro şarkılarının canlılığı gibi özelliklere bağlanmaktadır. Barış, kadın hakları gibi evrensel temaları ele alması, yapıtlarının geçerliliğini sağlayan bir başka özelliktir.
Eski komedyanın en büyük yazarı olarak nitelendirilen Aristofanes, Aegina’da doğmuştur. Babasının adı Philippos’tur. Gençliğine dair kesinlik taşıyan bilgiler olmamakla birlikte günümüze ulaşamayan ilk oyunu “Bilgelerin Şöleni”nin MÖ 427’de oynandığı bilinmektedir. Dolayısıyla, Aristofanes’in oyun yazarlığı döneminin, Perikles’in ölümünden (MÖ 429) sonraki döneme tekabül ettiği söylenebilir. Yazar, Atina demokrasisinin en parlak dönemine yetişmiştir.
Perikles’in ölümünden sonra başa geçenlerin çıkarcı ve ikiyüzlü davranışları, Aristofanes’in komedyalarında sık sık yerilir. Özellikle Peloponez Savaşı esnasında savaş çığırtkanlığı yapan kişiler, Aristofanes’in “Barış Üçlemesi” diye adlandırılan komedya eserlerinde alaya alınırlar. Bu üçleme yazarın “Lysistrata” veya “Kadınlar Savaşı” (MÖ 411), “Barış” (MÖ 421), “Kömürcüler” (MÖ 425) adlı oyunlarından oluşmaktadır.
Aristofanes geleneklere bağlı ve her yeniliğe tepki gösteren bir yazardı. Düşüncelerinde tutucuydu. Edebiyatta ve sanatta yapılan yenilikleri pek beğenmezdi.
Ona göre en iyi tragedya yazarı Aiskhylos’tur. Oysa her yönüyle yeni olan Euripides’i tutmaz, komedyalarında onunla alay ederdi. Yazarın tutumu Sofistlere ve doğal olarak Sokrates’e karşı da aynıydı; çünkü Aristofanes’in gözünde bunlar tehlikeli ihtilalcilerdi, gelenekleri yıkan, töreleri saymayan düşünürlerdi.
Tüm bunlara rağmen, MÖ 411’de yazdığı “Lysistrata” oyununda gerçekleşeceğini umduğu barışı tesis etme görevini kadınlara verir. Bu durum, kadınların yurttaş bile sayılmadıkları Atina toplumu açısından önemli bir adımdır.
[IMG]https://www.****************/wp-content/uploads/2019/11/Aristophanes-1.jpg.webp[/IMG]Aristophanes, Aristofanes

Aristofanes’in günümüze ulaşmayan ikinci oyunu ise “Babilonyalılar”dır (MÖ 426). Bu oyun Atina’nın iç ve dış politikasını taşlayan bir eserdir.
Oyun, Dionysos şenliklerinde ve 3 kez de Lenaia bayramında oynanmıştır. Aristofanes, yapıtlarını koronun ve mimin önemini koruduğu dramatik dönemin sonlarında vermiştir. Koroya yer vermeyen son oyunu da (“Plutos”) kısa süren ve MÖ 4. yüzyıldan önce yerini Yeni Komedya’ya bırakan Orta Komedya’nın günümüze kalan tek örneği olarak bilinir.
Aristofanes’in yapıtlarının günümüzde de önemini koruması, diyaloglarındaki yaratıcılığa, genellikle yerinde ve ölçülü kullanılan yergi öğesine bağlanabilir.
Özellikle Euripides’i alaya aldığı parodilerinin parlaklığının ve koro şarkılarının canlılığının yanı sıra barış, kadın-erkek ilişkileri, iktidara yergi gibi evrensel temaları ele alması, yapıtlarının geçerliliğini sağlayan diğer niteliklerdir. Her şeyden çok kadın ile erkek arasındaki aşk temasını işler. Oyunlarında para ve saygıdeğerlilik mutlu son için yeterli şartlardır.














Alıntı:
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM

Popüler Olabilirsin Ama Kalite Başka Birşey..