Minnettarlık ve Bağımlılık

**Jiyanate** · 09 Mayıs 2024, 14:57

Minnettarlık ve Bağımlılık: Minnettarlık Duygusunun Koruyucu Rolü

Minnettarlık Nedir?
Minnettarlık, bireylerin sağlığına olumlu anlamda katkı sağlayan “hoşa giden yaşantı” halidir. En temel yaklaşımla, bireyin herhangi bir şeyden gördüğü faydayı fark ederek olumlu hislerle yanıt vermesini içerir7. İster bir arkadaşın desteği, isterse doğanın güzelliği olsun; minnettarlık hayatımızdaki bu olumlu yönleri tanıma ve takdir etme kapasitemizi ifade eder.

Minnettarlık, bireyin iyi oluşuna katkı sağlamakla birlikte yaşam amacı, bireysel gelişim ve sağlıklı ilişkiler gibi alanlarla da ilişkilidir8. Minettarlık duymak başkalarının yardımına veya nezaketine değer verdiğimizi ve takdir ettiğimizi gösterir. Yani genel olarak minnettarlık, hayatımızın olumlu yönlerini daha fazla fark etme ve bunları daha fazla takdir etme kapasitesidir.

Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık bireyi fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak olumsuz etkileyen ve tekrarlamalarla seyreden kronik bir beyin hastalığıdır1. Buradan hareketle bağımlılığı bir maddeyi bırakamama ya da bir davranışın önüne geçememe şeklinde kısaca tanımlayabiliriz. Bağımlılık, herhangi bir madde olmaksızın kontrolsüzce yemek yeme, oyun oynama, porno izleme veya alışveriş yapma gibi davranışlarla da ilişkilidir.

Bu noktada bireyin tecrübe ettiği tüm olumsuz yaşantılara rağmen davranışlarında ısrarcı olmasındaki motivasyon beynin ödül merkezi ile ilişkilidir. Arzu hissiyatı ile çalışan ödül merkezi için bir süre sonra aynı miktarda alınan madde yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle ödül merkezi, bireyi daha fazla miktarda madde kullanımına motive ederek daha güçlü şekilde uyarılmayı amaçlar.

Bundandır ki bağımlılık döngüsü başlamadan önce bireyin stres verici olaylar ve etkenlerle başa çıkabilmek adına uyguladığı tutumlar, birey için koruyucu bir görev üstlenmektedir. Birçok araştırmada bireylerin korku ve kaygılarını bastırmak, daha özgür hissetmek, olumsuz duygularla baş edebilmek adına bağımlılık geliştirdiği anlaşılmıştır.

Bu noktada bağımlılık döngüsünde olan bir bireyin, bu döngüden çıkışının yolu sahip olduğu ruhsal sıkıntıların ve içinde bulunduğu durumun farkındalığı ile gerçekleşmektedir. “İyileşme” adına atılan sağlıklı adımlar, farkındalık süreci ile başlamaktadır.

Bağımlılığa Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Bağımlılık gelişimi bakımından tek bir faktörle açıklanması mümkün olmayan, içinde psikolojik, genetik ve sosyo-kültürel öğelerin de olduğu çok boyutlu bir kavramdır.

Bununla birlikte aşağıdakilerin bağımlılığın gelişiminde risk faktörü olduğu görülmüştür:6

Kronik rahatsızlıklar
Düşük benlik saygısı
Birtakım kişilik özellikleri
Özgüven problemleri
Depresyon ve kaygı ile ilişkili olumsuz yaşantılar
Bunlara ek olarak, bağımlılığa yatkın bireylerin istenmeyen durumlar karşısında sorun çözme becerilerinin düşük olduğu, tepkisel ve saldırgan davranış özellikleri gösterebildiği gözlemlenmiştir. Bu nedenle bu bireyler, öfkelerini kontrol edip duygularını düzenlemek için bir yatıştırıcıya ihtiyaç duymaktadır2.

Öte yandan, genetik yatkınlık bağımlılığın tekrarlamasında ve bağımlılık şiddetinde önemli rol oynamaktadır. Gen özellikleri ile de ilişkisi olduğu kabul edilen risk alma ve yenilik arayışı gibi davranışlar, başlangıç aşaması için bağımlılıkta üzerinde durulan kişilik özelliklerindendir

Minnettarlığın Bağımlılıkla İlişkisi Nedir?

Bağımlılık süreci başladığında birey bağımlısı olduğu şey ile kendisine odaklanmaya başladığı bir döngüye girer. Bu sürecin devamında kendisine dair pozitif özellikleri ve dışarıda gelişen olumlu gelişmeleri fark edemez olur.

Bu noktada bağımlı bireylerle yapılan araştırmalarda minnettarlık duygusu hakkında konuşmanın, bağımlı bireylerin kendilerine yönelik farkındalığını arttırmasıyla değişim açısından motive olmalarına hizmet ettiği görülmüştür5.

Olumsuz durumlarla başa çıkma becerileri göz önüne alındığında bireylerin minnettar olduğunu ifade etme sıklığı ne kadar yüksekse o dönemdeki olumsuz yaşantılarından dolayı bağımlılık geliştirme olasılıklarının da o denli düşük olduğu anlaşılmıştır. Aslında burada olan şey, minnettarlığın bireylerin iyi olma hallerini arttırarak refah düzeylerine katkı sağlaması ile açıklanmaktadır4.

Öte yandan, yapılan diğer çalışmalar minnettarlığın bağımlı bireyleri cömertliğe teşvik ettiğini göstermiştir. Minnettar bir tutum benimseyerek iyileşen bireylerin, bağımlılıkla mücadele eden diğer bireylere yardım etmeyi istedikleri ve iyileşmelerine koşulsuz şekilde katkıda bulunmaya çalıştıkları görülmüştür13.

Diğer bir açıdan, minnettarlığın algılanan stresin ve depresyon belirtilerinin azalmasına etki etmesi sebebiyle bağımlılık sürecinde ortaya çıkabilecek intihara ilişkin düşünceler karşısında da koruyucu olduğu görülmüştür10.

Son olarak, minnettar olma hali duygu, düşünce ve davranışlarımızdaki uyuma destek olması ile daha dengeli bir hayat sürmemize katkı sağlarken aynı zamanda kaliteli bir yaşam sürmemizin de önünü açar.

Forum	Bilgilendirme
Powered by vBulletinÂ® Version 3.8.6 Copyright Â©2000 - 2023, Jelsoft Enterprises Ltd. ForumBizim.Com Forum Sahibi: ForumBizim	5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu geregince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)