Doğu Edebiyatında İlk Masal Örneği

Masal; genellikle halkın yarattığı, ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa sürüp gelen, olağanüstü
kişilerin başından geçen olağandışı olayları anlatan edebî türdür.
Masalların ortaya çıkışı ile ilgili çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Yaygın görüşe göre
masalların kaynağı Eski Yunan ve Hint mitolojileridir. Eski Yunan’daki Ezop Masalları,
bilinen en eski masal / fabl örnekleridir. MÖ VI. yüzyılda yazıya geçirilmiş olan Ezop
Masalları’nda kahramanlar genellikle hayvanlar arasından seçilmiştir. Hint edebiyatındaki
Pançatantra adlı eser ile Beydeba’nın yazdığı Kelile ve Dimne, Doğu’daki ilk masal / fabl
örnekleridir.
Masallar; olaya dayalı, sanatsal metinlerdir. Genellikle bir tekerleme ile başlar. Masallarda
yer ve zaman belirsizdir. Olaylar, hayalî mekânlarda geçer. Olay, belirsiz bir geçmiş zamanda
gerçekleşir. Anlatımda öğrenilen geçmiş zaman ya da geniş zaman kullanılır. Kahramanlar
genellikle devler, periler, cinler, padişahlar, prensler vb. kişilerdir. Masallar iyi ile kötünün
mücadelesini anlatır, masalın sonunda iyilik üstün gelir. İyiler ödüllendirilir, kötüler
cezalandırılır.

Masallarda yalın, duru bir dil ve anlatım söz konusudur. Anlatımda söylenmesi güç
kelimelere, ayrıntılı betimlemelere yer verilmez. Masalların başında, ortasında ve sonunda
kalıp sözlere yer verilir. Masallarda iyilik, güzellik, doğruluk, yardımseverlik gibi evrensel
değerler yer alır; dinî ve millî ögelere yer verilmez.
Masalların söyleyeni belli değildir. Masallar, halkın ortak edebî ürünleri arasında yer alır.
Halk arasında dilden dile söylenerek gelecek kuşaklara aktarılan masallar, sonradan yazıya
geçirilmiştir.
Masallar; döşeme, serim, düğüm, çözüm ve dilek bölümlerinden oluşur.
Grimm Kardeşler olarak tanınan Jacob (Yakop) ve Wilhelm (Vilhelm) Grimm, Almanya’da
halk arasında yaşayan masalları derleyerek 1812 yılında Çocuk ve Yuva Masalları adıyla
yayımlamışlardır. Bu masallar Grimm Masalları adıyla tanınmıştır. Kibritçi Kız masalıyla
tanınan Danimarkalı yazar Andersen1835 yılında Çocuk Masalları adlı eserini yayımlamıştır.
Andersen’in birçok masalında iyilik ve güzellik üstün gelirken kendi yaşamından izler taşıyan
masallarında iyimserliğin yerini kötümserlik ve hüzün almıştır. Andersen’in bazı masalları
fabl özelliği taşımaktadır.

Türk edebiyatında Uygur dönemi eseri olan Kalyanamkara ve Papamkara masal özelliği
gösteren ilk eserlerdendir. Osmanlı döneminde sözlü gelenekten derlenerek hazırlanan Billur
Köşk, ilk Türk masallarındandır. XIX. yüzyıldan itibaren, Türk Halk Edebiyatının sözlü
ürünleri içinde “kıssa” adıyla anılan masal için “mesel” sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır.
Masal sözcüğünü gerçek anlamına bağlı olarak kullanan ilk sanatçı Namık Kemal’dir. Namık
Kemal; masalı eğitici, terbiye edici özellikte, bütünüyle hayalî olaylardan meydana gelen bir
anlatım türü olarak tanımlamıştır. Halkın dilinde yaşayan masalları Pertev Naili Boratav,
Eflatun Cem Güney, Naki Tezel gibi araştırmacılar derleyerek yayımlamıştır.

Emeğine Sağlık

Emeğine Sağlık