Ekran Bağımlılığı alarm veriyor

Sosyal medya, online oyunlar ve akıllı telefonlar… Çocukların ekran başında geçirdiği saatler, sadece bir alışkanlık değil, psikolojik bir bağımlılığa dönüşüyor. Klinik Psikolog Gizem Renkal, “Çocuklar ve gençler dijital dünyada gerçek hayattan kopuyor. Bu durum eğitim başarısını, aile ilişkilerini ve ruh sağlığını tehdit ediyor” diyerek anne-babalar ile eğitimcileri dikkatli olmaya çağırıyor.

BAĞIMLILIKLAR toplumun yapısını temelden dinamitliyor. Uyuşturucu, sigara, kumar derken bunlara bir de ekran bağımlılığı eklendi. Sanal alemde sörf yapan veya oyunlara gömülen çocukları ekranlardan koparmak mümkün olmuyor. Çocuklar ne yeterden anlıyor ne de yemek saatinin geldiğinden. “Çocuklarımıza söz dinletemiyoruz” diyen ailelerin yakınmaları artınca bir bilene soralım istedik. Bugünkü konuğumuz Klinik Psikolog Gizem Renkal.İbrahim Irmak: Sayın Gizem Renkal, çocukları ekran başından kaldıramıyoruz. Klasik bir “Çok telefon kullanıyor” durumundan mı bahsediyoruz, yoksa daha ciddi bir şey mi bu?Klinik Psikolog Gizem Renkal: Çok güzel bir soru. Teknoloji bağımlılığı, bireylerin dijital cihazları, interneti kontrolsüz ve aşırı kullanması sonucu ortaya çıkan, yaşamlarını olumsuz etkileyen bir durumdur. Sosyal medya, video oyunları, akıllı telefonlar, internet... Hepsi bu bağımlılığın bir parçası. Kişi, cihazları kullanamadığında huzursuzluk, kaygı, sinirlilik gibi duygular yaşar. Gerçek dünyadaki ilişkiler zayıflar, fiziksel sağlık sorunları bile baş gösterebilir.Peki bir kişiye “Sen teknoloji bağımlısısın” diyebilmek için hangi kriterlere bakıyoruz? Neye dikkat etmeliyiz?Gizem Renkal: Bunun tanısı için birkaç önemli belirti var. Mesela kişi:Sürekli bir sonraki çevrim içi zamanı planlıyorsa,İnternetsiz kaldığında depresyon, kaygı, sinirlilik yaşıyorsa,Aynı tatmini sağlamak için giderek daha fazla zaman harcıyorsa,İnterneti azaltma çabaları başarısız oluyorsa,Önceki hobileri azalıyor ve internet dışı aktivitelerden kopuyorsa,Fiziksel ya da psikolojik zararlar görmesine rağmen internet kullanımına devam ediyorsa,işte bunlar bağımlılık belirtileridir. Bu davranışlar bir arada bulunuyorsa, artık bir alışkanlıktan değil, bağımlılıktan söz ediyoruz.Peki tedavi süreci nasıl işliyor? Teknolojiyi hayatımızdan tamamen mi çıkarmalıyız?Gizem Renkal: Hayır, tamamen çıkarmaktan bahsetmiyoruz; kontrollü kullanımdan söz ediyoruz. Tedavi süreci kişiye özel olmalı. Genellikle şu yöntemleri kullanıyoruz:Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT): Teknolojiyi tetikleyen olumsuz düşünce ve davranışları değiştirmeye odaklanıyoruz.Aile Terapisi: Aile içi iletişimi güçlendirerek destek sağlıyoruz.RTMS (Tekrarlayıcı Transkraniyal Manyetik Stimülasyon): Beynin belirli bölgelerine manyetik dalgalar göndererek sinirsel aktiviteyi düzenliyoruz.İlaç Tedavisi: Bazı vakalarda serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) gibi ilaçları da kullanıyoruz.Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi: Farkındalık ve meditasyon teknikleriyle kişinin an’da kalmasını ve aşırı teknoloji kullanımını azaltmasını sağlıyoruz.Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) de teknoloji bağımlılığıyla ilgileniyor mu? Oradan nasıl destek alınabilir?Gizem Renkal: Kesinlikle, YEDAM bu konuda çok kapsamlı hizmetler sunuyor. Ücretsiz psikolojik ve sosyal destek sağlıyorlar. YEDAM’daki hizmetler şunları kapsıyor:Bireysel Görüşmeler: Bağımlılığın seviyesini belirleyip kişiye özel tedavi planı oluşturuluyor.Aile Danışmanlığı: Aile içi iletişimi güçlendirmek için aileyle görüşmeler yapılıyor.Grup Terapileri: Benzer sorunları yaşayan kişileri bir araya getirerek dayanışma ortamı sağlanıyor.Eğitim ve Bilgilendirme Seminerleri: Teknoloji bağımlılığı hakkında farkındalık oluşturuluyor.Sosyal Destek: Danışanların sosyal yaşamına destek sağlanıyor.Son olarak, teknoloji bağımlılığıyla mücadelede ailelere ve bireylere ne önerirsiniz?Gizem Renkal: En önemlisi erken fark etmek ve müdahale etmek. Teknoloji bağımlılığıyla mücadelede aile desteği, doğru tedavi ve sosyal destek en büyük anahtarlar. Kimse bu sorunu tek başına aşmak zorunda değil. Profesyonel destek almak, hem kişinin hem de ailesinin yaşam kalitesini artırıyor. Teknolojiyi tamamen yok saymak değil, bilinçli ve dengeli kullanmak hedefimiz olmalı.