Dunya Saglik Orgutu (WHO) geleneksel tibbi (bitkisel ilaclar da dahil olmak uzere) modern tibbin gelisiminden ve yayilisindan once varolmus ve gunumuzde halen kullanilan tedavi edici yontemler olarak tanimlamaktadir.
Dunya uzerinde insanoglu var oldugu surece bitkileri beslenme ve tedavi benzeri amaclarla kullandigi dusunulmektedir. Bitkisel ilaclar, genellikle gelismekte olan ulkelerde olmak uzere dunya populasyonun %75-80‟inde kulturel uygunlugu, insan vucudu ile uygunlugu ve daha az yan etkisi oldugu icin temel saglik hizmeti olarak kullanilmaktadir. Fakat son yillarda gelismis ulkelerde de kullaniminda artis olmustur. En eski kullanimi Hindistan, Cin, Misir, Yunan, Roma ve Suriye kaynaklarinda 5000 yil oncesine kadar dayanmaktadir. KlasIk Hindistan yazitlari Rigveda, Athervaveda, Charak Samhita ve Sushruta Samhita bu kapsamda degerlendirilmektedir. Bitkisel ilaclar ve geleneksel tip kadim medeniyetlerin zengin geleneklerinden ve bilimsel kokenlerinden turemistir (2). Bircok konvensiyonel ilac bitki kaynaklarindan uretilmistir; yuz yil once, en etkili ilaclarin cogu bitki tabanli idi. Aspirin (sogut kabugundan), digoksin (yuksukotundan), kinin (cinchona kabugudan) ve morfin (afyon ciceginden) ornekleri mevcuttur. Ilac firmalarinin buyuk oranlarda farmakolojik olarak bitkileri taramasiyla bitkilerden ilac gelistirilmesi devam etmektedir.
Modern fitoterapinin gelisimine kadar bitkilerin tedavide kullanimi bircok farkli asamadan gecmistir.

Bitkiler ile tedavinin tarihindeki temel asamalar:
Imparator Shen Nung`un Farmakopesi
Chinese Herbal (MO 2800) 400 bitkisel ilac
Ebers Papiruleri (MO 1800)
Hippocrates (MO 460-367) 400 ilac
Galen (MS 131-201)
Johnson (1636) 4000 bitkinin tibbi kullanimi
Linnaeus (1751) “Philosophia Botanica”
Withering (1785) “Account of Foxglove”

Yeni Tas Devri (MO 8000-5000)
Paleolitikten neolitige gecis periyodu, yiyecek toplayiciliktan yiyecek uretim ekonomisine gecistir. Tas cilalanmis, ciftlilige yardim ve agaclari temizlemek icin aletler yapilmistir. Gol yasami surdurenler, iclerinde medikal ozelliklere sahip olanlarin hatiri sayilir miktarda oldugu 200‟un uzerinde farkli bitkiyi toplamis ya da islemislerdir: Papaver somniferum, Sambucus ebulus, Fumaria officinalis, Verbana officinalis, Saponaria officinalis, Menyanthes trifoliata, etc…

Mezopotamya
Mezopotamyali hekimlerin yetenekleri hakkindaki yazili kanit kaynaklari Hamurabi Kanunlari‟na dayanir. Bu koleksiyon bir tablet uzerinde degil, cilalanmis buyuk diyorit bloklar uzerinde yazilmis olarak bulunmustur. Bu yazitlardan bir tanesi anti bakteriyel ajan olarak da hareket eden baslica susam yagi iceren sargi uygulamasini tavsiye eder. Poppy, belladonna, mandrake senna, henbane, licorice ve mint gibi bilinen tibbi bitkilerin kullanimi ile ilgili bilgiler icermektedir.

Cin
Geleneksel Cin tibbi, kadim bilgi ve birikimin gunumuzdeki saglik hizmetlerinin butuncul yaklasimina nasil uygulandiginin onemli bir ornegidir. Geleneksel Cin Tibbi 3000 yildan daha uzun bir gecmise sahiptir. Her ne kadar akupunktur, Geleneksel Cin tibbinin bir parcasi olarak batida taninmis olsa da, bitkisel ilaclar Geleneksel Cin tibbinin az bilinen ve hakkinda bircok yanlis anlasilma bulunan asil buyuk parcasidir. Geleneksel Cin tibbinda kullanilan maddeler genellikle Cin bitkisel ilaclari olarak anilmaktadir. Fakat teknik olarak bu dogru degildir, kullanilan maddelerin bir kismi bitkilerden degil hayvanlardan ya da minerallerden de elde edilmektedir. Genel olarak kullanilan bu terim kabul edilmektedir.
Cin materia medicasinin yazili tarihi materia medica hakkindaki ilk kitap olan “Shen Nong Ben Cao Jing‟`in (Kutsal Cifci‟nin Materia Medica Klasigi) goruldugu Cin Dogu Han Hanedanligi‟na (25-220 M.S.) kadar uzanmaktadir. Bu kitap ayrica “Materia Medica Klasigi‟, “Materia Medica Kanunu‟ veya Shen-nog‟un Bitkisel Klasigi‟ olarak da bilinmektedir. Ikinci yuzyilda Shen-nong, Kutsal Ciftci mahlasi altinda derlenmistir. Birikimsel ve metodolojik olarak toplanmis bitkisel bilgilerden olusan bircok farmakope ve ozel bitkiler uzerine monograf olsa da bilinen en eski bitkisel yazit 2000 yil once Cinde derlenmis olan Kutsal Ciftci‟nin Bitkisel Tedavi Klasigi kitabidir. Kitap yilin her gunu icin bir adet olarak 365 kayit bulundurmaktadir. Bu kayitlar botanik (252 kayit), zoolojik (67 kayit) ve mineral (45 kayit) maddeleri icermektedir. Literatur devam eden hanedan boyunca yeni ilaclarin eklenmesi, bilinen ilaclarin yeniden degerlendirilmesi ve yeni kullanim alanlarinin eklenmesi ile gelistirilmistir. Bunlar arasinda devlet tarafindan derlenen ve ilk Cin farmakopesi olarak kabul edilen “Xin Xiu Ben Cao‟ (Yeni Revise Materi Medica) ve dunyaca unlu klasIk “Ben Cao Gang Mu‟ (Materia Medica‟nin detayli ozeti) bulunmaktadir. Bu gelenek 25 yillik bir projenin “Zhong Yao Da Ci Dian‟ (Geleneksel Cin Ilaclari AnsIklopedisi) adi altinda 1977 yilinda yayimlanmasi ile gunumuze kadar devam etmistir. Bitkilerden elde edilen 4,733, hayvanlardan 740, minerallerden 82 ve bu kaynaklardan elde edilen 172 urunlerden olusan 5,767 kayit icermektedir.

Misir
Bitkilerin tedavi amacli kullanildigini kanitlayan, M.O. 1600‟e dayanan Ebers Papirusu 1873 yilinda bulundu. M.S. ikinci yuzyilda Clemens Alexanrinus Misirlilar‟in tum bilgilerini 42 gizli kitapta topladigindan ve bunlarin altisinin tibbi bilgiler icerdiginden emindi. Buna ve eski yazarlara ragmen tibbin tarihi ile ilgili gorusler uzun bir zaman boyunca degismedi. Geleneksel bakista Hipokrat ve Yunan etkileri uzerinde duruldu. 19. Yuzyilda eski Misir bilimcileri tibbi bilgiler iceren papirusler bulmaya basladi. Ilk tibbi papirus Georg Ebers tarafindan 1875‟de yayimlandi. Eber papirusu 20,23 metre uzunlugunda ve 108 sutunluk bir yazitti. Amenophis I (1536 M.O.) hukumdarligina kadar eskiye dayanmaktadir. Bu papirus bircok arastirmaci tarafindan tercume edilip yayimlanmistir. Grundriss‟e gore farkli kaynaklardan derlendigini isaret eden kaotik olarak duzenlemis tibbi tavsiyeler bulundurmaktaydi. Ebers papirusunde farkli sakatlik, hastalik ve rahatsizliklar icin gruplandirilmis halde receteler bulunmaktaydi. Neredeyse tum gruplar “burada baslayan‟ deyisi baslamaktadir ve 36 kere kullanmistir. Fakat genellikle farklilik gostermektedir ve organize degillerdir. Papirusu yazari buyuk ihtimalle bir hekimdi, yazit hekimlik sirlarindan bahsetmekteydi. Herodot misirli hekimlerin islerinde uzman oldugu yazmistir ki bu da Ebers papirusu ile dogrulanmaktadir.

Hindistan
Eski Hindistan tip ve eczaciligina dair cok az sey bilinmektedir. Arkeolojik kanitlar Hintliler yaklasIk M.O. 2500 yillarinda yerlesIk hayata gectikleri gostermektedir. Sehirleri hijyen ve temizlik acisindan ozenle donatilmis sistemlere sahipti. Tum bu anlayis saglik icin duyulan ozeni gostermektedir. Daha sonra Aryanlarin Hindistan`i isgali ile Vedic cagi yaklasIk M.O. 1500‟lerde basladi. Rgveda yaziti Soma ve bitkiler icin ilahiler icermektedir. Ayuverda terimi Ramāyana ve Mahābhārata eski versiyonlari ve Atharvaveda‟da gecmektedir. Suśruta cerrahi alanda cigir acmasi ile ovguleri almaktadir. Ayurveda, dahili tip calismasi su bilgeler sirasiyla olmaktadir: Brahmā–>Daksa–>Prajāpati–>Aśivinau–>Indra–>Caraka. Ote yandan Suśrutasamhitā, genel olarak cerrahi tip ile ilgilenmekte olup su sirada ilerlemistir: Indra– >Dhanvantari–>Suśruta. Caraka ve Suśruta hem tip doktoru hem de eczacidirlar ve 1000‟den fazla bitkiyi incelemistirler. Ayurveda arastirmacilar tarafindan tibbi amaclar icin kullanilmistir. Budizmin yayilmasi ile nihayetinde Asya‟ya yayilmistir.
Ayurveda tibbinda, hindistan yarimadasindaki bitkisel karisimlar zehirlenmelere yol acabilen kursun ve diger agir metalleri icermektedir. Bu nedenle bitki ve madenler ile tedavide modern bilimsel gelismeler isiginda yan etkileri gosterilen bazi uygulamalar terkedilmistir.

Roma
Bilinen eski Yunan tibbi bilgileri ve eski Yunan tibbi uygulamalari kaynagi Homer‟dir. Ilyada ve Odyse, M.O. 8.yuzyila dayanan iki destansi siir Homer‟e atfedilmistir. Bu iki eserden Ilyada yara tedavisi ve bakimi ile ilgili bilgiler icermektedir. Yaralarin tariflenmesinden ote, Homer yarali bir savasciya uygulanan bakimi da anlatmaktadir. Genel olarak soylemek gerekirse, tibbi bakim yaranin kendisini tedavisinden ziyade yarali kisinin rahati uzerinedir. Savascilarin icinde bandajlama ve bitkisel ilaclar ile iyilestirme sanatinda ustalasmis az sayida kisi de bulunmaktaydi. Daha sonradan ilahlastirilan efsanevi sifaci Asclepius‟un oglu Machaon bu doktorlar arasinda idi. Machaon yaralandiginda, rendelenmis keci peyniri ve arpa serpistirilmis bir kupa sicak sarap ile tedavi edilmistir.

Arabistan
Botanige en fazla katkiyi Ispanyol Muslumanlar yapmistir ve bazilari ortacagin en iyi botanikcileri olarak bilinmektedir. Dikkatli gozlemciydiler ve palmiye ve kenevir gibi bitkilerin cinsel farkliliklarini kesfettiler. Daglarda deniz kiyilarinda ve uzak diyarlarda botanik bitki arama gorevi ile gezmislerdir. Bitkileri tohumdan yetisen, fidandan yetisen ve yabani olarak yetisenler seklinde siniflandirmislardir. Arap botanik tibbinin modern kullaniminin eski Arap tibbindan tarihi kokleri vardir. Arap otacilari, farmakolojistleri, kimyacilari ve hekimleri Mezopotamya, Yunanistan, Roma, Iran ve Hindistan kokenli eski tibbi uygulamalari benimsemistirler. Immun sisteminin kesfi, mikrobiyoloji biliminin taninmasi, ilacin farmakolojik bilimden ayrilmasi gibi bircok tibbi kesif Arap hekimler tarafindan yapilmistir.